Charakterystyka materiałów z których uszyty jest asortyment w butiku ModBiS.

Na pierwszy rzut oka wyraźnie widać, że tkanina wykonana jest z osnowy biegnącej ściśle wzdłuż oraz wątku ułożonego poprzecznie. Bez względu na to, jakie jest bogactwo splotu, osnowa zawsze jest prostopadła do tkaniny. Taki wygląd materiału wynika z technologii wykonania tkaniny, przy której wykorzystywane są krosna tkackie. Zupełnie inaczej wygląda dzianina, na którą składają się różnej wielkości oczka. Dzianina powstaje przy użyciu igieł maszyn dziewiarskich. Można ją przyrównać do ręcznie wykonywanych prac szydełkowych. Generalnie więc można powiedzieć, że dzianina jest wykonywana na drutach lub szydełku, natomiast tkanina wytwarzana jest przy użyciu krosna.W praktyce określenie, czy dany materiał to tkanina czy dzianina, może sprawić wiele kłopotu, z uwagi na wykorzystywane w produkcji bardzo cienkie przędze. 

Pod pojęciem „tkanina” kryje się wiele odmian materiałów, takich jak:

 - Jeans,

 - Płótno,

 - Drelich,

 - Flanela,

 - Kora,

 - Ortalion,

 - Kieszeniówka.

Z kolei, jako „dzianinę” określa się:

 - Wszelkie wyroby pończosze,

 - Polary,

 - Siatki,

 - Tiule,

 - Welur,

 - Koronki,

 - Gipiury,

 - Firany,

 - Wyroby wełniane.

Właściwości dzianiny i tkaniny również odróżniają te dwa typy materiałów od siebie. Tkanina jest sztywna, stabilna i wytrzymała, ale jednocześnie nieelastyczna, dlatego też nie dopasowuje się do kształtów ciała. Odmianą tkaniny jest lycra, tkanina elastyczna, wykorzystywana do szycia ubrań, mających opinać sylwetkę.

W zakresie dzianiny można mówić o znacznej różnorodności. Każda dzianina jest jednak elastyczna, lejąca się i łatwo dostosowująca do kształtów ciała. Do produkcji dzianin wykorzystuje się poliamid, poliester, bawełnę i wiskozę, bądź ich mieszanki. 

Charakterystyka podstawowych typów materiałów.

Od momentu wynalezienia włókien syntetycznych, tkaniny, z których na całym świecie powstaje odzież, zróżnicowały się oraz wzbogaciły fakturowo i kolorystycznie. Stały się także tańsze poprzez zastosowanie zaawansowanych technik produkcji, które usprawniły proces tkania na szeroką skalę. Różnorodność materiałów dalece wykracza poza znane z metek bawełnę i jedwab. O tym, że warto wiedzieć, z czego uszyta jest dana sukienka albo jaka tkanina nadaje się najlepiej do noszenia w upalne dni, nikogo nie trzeba przekonywać. Łatwo jednak zgubić się w gąszczu materiałoznawczym odzieży, a przecież dobór tkaniny jest równie ważny, jak dobór stroju. Dobrze jest zatem przyjrzeć się różnym rodzajom surowców i poznać ich charakterystykę.

Tkanina obecna jest w życiu człowieka od zarania dziejów. Już w czasach pierwotnych ludzie wykorzystywali możliwości natury przyodziewając się w skórę, splatając włókna z traw, cienkich gałęzi i pnączy, czy zszywając płachty nićmi powstałymi ze zwierzęcych jelit. Ale dopiero w czasach starożytnego Egiptu zaczęto wytwarzać tkaniny lniane, które nie tylko przetrwały do naszych czasów, ale z chwilą wynalezienia techniki mokrej przędzy ich produkcja nabrała technicznej precyzji i zaowocowała usprawnieniem tkania pozostałych materii. Pierwsze krosna obsługiwano ręcznie, proces tkania polegał na przeplataniu dwóch składowych nici – wątku i osnowy, co pozwalało otrzymać płachty dowolnej długości. Usprawnienie tego procesu za sprawą maszyn, dziś w pełni zautomatyzowanych, zaowocowało nie tylko zróżnicowaniem surowców, ale także dało możliwość łączenia ich ze sobą.

Materiałoznawstwo wyróżnia tkaniny bawełniane, jedwabne, lniane, wełniane, syntetyczne i sztuczne. Gatunki bawełniane charakteryzują się miękkością, są lekkie i wygodne w noszeniu, a także przewiewne. Czysta bawełna jest tkaniną, która łatwo się gniecie, jednakże często wzbogaca się ją włóknami sztucznymi, które nadają jej elastyczność. Wytwarza się ją z torebek nasiennych rośliny Gossypium, jej włókno jest najpopularniejsze w przemyśle tekstylnym, produkuje się z niego także materiały opatrunkowe. Z bawełny wytwarza się batyst, materiał cienki, maceryzowany o płóciennym splocie, satynę, która charakteryzuje się połyskiem oraz korę o swoistej fakturze, uzyskanej przez miejscowe użycie roztworu ługu sodowego. Do tego gatunku należy także welwet charakteryzujący się dwoma warstwami wątków, jeśli w trakcie tkania uzyskuje się materiał gładki to nazywa się go zamszem, jeśli ma fakturę z podłużnych prążków utworzonych z okrywy włókien, wówczas występuje pod nazwą sztruksu.

Gatunki jedwabne tkane są z nitek pozyskiwanych z kokonów jedwabnika morwowego lub dębowego. Są to materiały o wysokiej jakości, bardzo luksusowe, a przez to także drogie. Często miesza się je z bawełną, wełną i tkaninami syntetycznymi. Z każdego rodzaju jedwabiu (naturalny, sztuczny, syntetyczny) otrzymuje się szyfon o splocie płóciennym, atłas o lśniącej prawej powierzchni i matowej lewej stosowany do wyrobu sukni i bielizny pościelowej, a także adamaszek. Gatunki lniane z kolei najlepiej nadają się do wytwarzania odzieży letniej, ponieważ są bardzo przewiewne. Cechą charakterystyczną lnu jest dość duża gnietliwość, ale wzbogacanie jego struktury innymi włóknami nieco ją ogranicza. Tkaniny lniane wykorzystuje się do szycia sukienek, garsonek, koszul sportowych. Len otrzymuje się z rośliny o tej samej nazwie.

Wełna jest materiałem bardzo powszechnie stosowanym na świecie, ponieważ właściwie w każdej szerokości geograficznej można ją wytwarzać. Za podstawę bowiem służy włókno z sierści owiec, lam, wielbłądów i kóz. Włókna wełniane często miesza się z elaną lub angorą, przy produkcji zaś używa się tzw. nitek wielokrotnych, po to aby płachtom nadać sprężystość i wzmocnić wytrzymałość. Wytwarza się z nich żorżetę – lekką tkaninę, o rzadkim splocie płóciennym i kaszmir o miękkim, cienkim splocie skośnym, często drukowanym w tureckie wzory. Do wełnianych materiałów należy także flausz używany do szycia kurtek, welur, a także sukno, z którego powstają mundury, płaszcze damskie i męskie.

Gatunki syntetyczne są otrzymywane ze związków organicznych poddawanych syntezie. Są bardzo trwałe i odporne na zużycie, ale jednocześnie mniej przewiewne niż tkaniny naturalne. Pierwsze wyroby z materiałów sztucznych były nieprzyjemne w dotyku i nie przepuszczały powietrza, ale współcześnie charakteryzują się bardzo dobra jakością. Wśród nich wyróżnia się akryl bardzo wytrzymały na ściskanie, rozciąganie i promienie UV, a także poliester i nylon, z którego wytwarza się rajstopy i pończochy. Tkaniny sztuczne, wbrew nazwie także powstają ze związków organicznych (np. celuloza), ale ich udział w całkowitym chemicznym składzie surowca jest mniejszy. Główną zasadą produkcji jest założenie, aby przy tańszej produkcji przypominały tkaniny naturalne. Wymienić tu można wiskozę czy acetat.

Ten naszkicowany przegląd odkrywa bogactwo kryjące się pod surowo brzmiącymi słowami „materiałoznawstwo odzieżowe”. Rodzaje tkanin często różnią się między sobą jedną cechą, zwykle zakrytą dla użytkownika tajemniczym kodem albo obco brzmiącym słowem. Niniejsza charakterystyka gatunków może jednak pomóc zorientować się w przestrzeni miękkich materii dostępnych w sklepach, a także może stać się pomocna przy wyborze odzieży.

  Wśród najczęściej wykorzystywanych materiałów do produkcji sukienek i sukni wykorzystujemy następujące materiały:

Elastan

Jest to włókno syntetyczne, nazywane lycrą lub spandexem. Ma elastyczne właściwości, jest materiałem trwałym, rozciągliwym i wysoce wytrzymałym na zerwanie. Z elastanu produkuje się zarówno tkaniny, jak i dzianiny. Na ogół, materiał ten jest łączony z innymi włóknami, a dopiero później wykorzystuje się go do produkcji odzieży. Elastan zawsze wraca do swojego pierwotnego kształtu, jest wygodny, miękki i gładki, a także odporny na plamy z tłuszczu, potu, czy kosmetyków przeciwdziałających poceniu się. Nie powoduje uczuleń i nie elektryzuje się. Najczęściej z elastanu produkowane są kostiumy kąpielowe, odzież sportowa i codzienna, a także bielizna. 

Poliamid

Nazywany również Nylonem, jest włóknem syntetycznym, mającym uniwersalne zastosowanie. Początkowo z nylonu były produkowane wyłącznie rajstopy i pończochy, wykazujące się o wiele większą wytrzymałością niż rajstopy jedwabne. Z czasem nylon zaczął być używany na szerszą skalę. Poliamid jest przede wszystkim bardzo trwały i wytrzymały, może chronić przed wiatrem i słońcem. Jest również nieprzemakalny, przez co wykorzystuje się go koprodukcji kurtek i spodni. Jego zaletą jest niska waga.

Poliester

Materiał ten jest oznaczany w skrócie jako PE i jest to włókno syntetyczne, mające wiele zastosowań. Stosuje się je do mieszanek materiałów z bawełną, wełną lub wiskozą. Poliester ma niską chłonność wilgoci, przez co szybko wysycha. Jest lekki, łatwo się pierze, nie zmienia formy, nie gniecie się jest łatwy w pielęgnacji i stabilny. Wykorzystywany bywa do produkcji odzieży sportowej i bielizny.

Bawełna

Bawełna stosowana jest przez człowieka do wytwarzania odzieży już od wieków. Bawełna to włókno naturalne pochodzenia roślinnego, mające ciepły i miękki chwyt. Ma dobre właściwości higieniczne, jest wytrzymała, łatwa w praniu i odporna na wysoką temperaturę. Bawełna znakomicie wchłania wilgoć, przez co nadaje się do produkcji ubrań dla sportowców. W produkcji odzieży jest łączona z włóknami syntetycznymi. Bawełna znalazła szerokie zastosowanie w przemyśle odzieżowym, bowiem jest wykorzystywana praktycznie rzecz ujmując do wytwarzania każdego rodzaju ubrań. Czysta bawełna, bez domieszek innych włókien, niestety się gniecie.

Wiskoza

Wiskoza pozyskiwana jest z naturalnych związków włókien sztucznych, ale nie należy mylić ją z włóknem syntetycznym. Pozyskuje się ją z celulozy. Wiskoza znajduje zastosowanie w produkcji wielu różnych elementów odzieżowych. Posiada doskonałe właściwości higieniczne, antyseptyczne i farbujące. Jest materiałem zwiewnym, miękkim i gładkim, przyjemnym w dotyku, ładnie okalającym ciało. Ma wyraziste kolory, świetnie sprawdzi się do szycia letnich kreacji, bowiem jest materiałem przewiewnym i lekkim, nie klejącym się do ciała.

Jedwab

Jedwab jest naturalnym włóknem zwierzęcym, które pozyskuje się z kokonów jedwabników. Ma on wysokie właściwości użytkowe, a jego koszt produkcji jest znaczny, przez co jedwab jest włóknem drogim. Tkaniny wykonane z włókien jedwabnych naturalnych są gładkie i śliskie w dotyku, są połyskliwe, zwiewne, miękkie i lekkie. Jedwabne sukienki czy bluzki będą cienkie i przyjemne w kontakcie ze skórą. Jedwab postrzegany jest jako materiał ekskluzywny i drogocenny. Ma znakomite właściwości izolacyjne, jest sprężysty i wytrzymały. Praktycznie rzecz ujmując, jedwab się nie elektryzuje. Wadą tego włókna naturalnego jest podatność na gniecenie i wysoka cena. Z jedwabiem należy się też odpowiednio obchodzić – stosować delikatne środki piorące i prasowanie żelazkiem parowym. Z jedwabiu produkuje się sukienki, krawaty, garnitury, apaszki, bieliznę, czy też tkaniny dekoracyjne.

Len

Obok bawełny, len jest jednym z najpopularniejszych włókien naturalnych roślinnych. Jego zaletą jest odporność na wysokie temperatury i prostota prania. Ma właściwości higroskopijne. Ubrania wykonane z lnu będą chłodne w dotyku i przewiewne. Wadą natomiast jest to, że łatwo się gniecie i jest trudny w prasowaniu. Trudno się go barwi. Wykorzystywany jest w produkcji odzieży letniej, przede wszystkim spodni, koszul, bluzek, sukienek, żakietów i marynarek.  

Bibliografia:

1. Chruszczyńska J., Orlińska-Mianowska E., Tkaniny dekoracyjne. Przewodnik dla kolekcjonerów, Warszawa 2009.

2. Chyrosz M., Zembowicz-Sułkowska E., Materiałoznawstwo odzieżowe, Warszawa 1995.

3. Samek P., Krawiectwo. Materiałoznawstwo, Warszawa 1999.

4. Turek K., Pracownia materiałoznawstwa odzieżowego, Warszawa 1998.

Wszystkie artykuły zamieszczone na stronie www.Modbis.pl są chronione prawami autorskimi i nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane bez pisemnej zgody właściciela sklepu.